In het partijprogramma van Vooruit staat iets heel vreemds. Een nieuw soort Freyafactuur.

Ten eerste willen ze de renovatieplicht versnellen:

‘Bovendien wil Vooruit aan een hoog tempo – en dus veel sneller dan vandaag gebeurt door de Vlaamse regering – alle huizen en bedrijven in Vlaanderen isoleren.‘

Dat willen ze doen via een heel omslachtige constructie. ‘Daarom willen we dat de overheid zélf die renovaties in heel Vlaanderen aanpakt en voorschiet. Wij komen dus bij u langs om renovaties zoals isolatie van daken, ramen, en installatie van zonnepanelen, uit te voeren.’ klinkt dat in het partijprogramma.

En wie gaat dat betalen? Uzelf uiteraard, maar via uw stroomfactuur en dus via Fluvius. ‘De terugbetaling van de renovatie gebeurt geleidelijk via de meter.‘ schrijft Vooruit.

Maar hier zijn ze bewust niet duidelijk over want ze beweren ‘U betaalt de renovatie dus terug met het uitgespaarde energievoordeel. Goed voor uw portemonnee en het klimaat.’ Dat klopt natuurlijk niet. Hoeveel energievoordeel kan u hebben per jaar? 500 euro, 1000 euro, 2000 euro… hier zijn tweedhandsautoverkopers aan het woord die nog nooit van terugverdientijd gehoord hebben.

Logisch. Want dat is niet wat ze willen doen. Ze willen Fluvius, de netbeheerder, leningen laten geven om jaarlijks 180.000 woningen te renoveren gedurende 15 jaar. Fluvius krijgt momenteel de digitale meters nog niet op tijd uitgerold. Fluvius werkt met drie consortia van aannemers die elk honderden schijnzelfstandigen inzetten. Bovendien heeft Fluvius dringend miljarden euro’s nodig om zijn netwerk aan te passen aan de energietransitie.

En dat Fluvius wil Vooruit bank laten spelen voor de versnelde renovatieplicht waarbij ze 180.000 huizen per jaar gaan isoleren. In Vlaanderen zijn er 3,4 miljoen woningen. Fluvius moet dat prefinancieren.

U kan het al raden de elektriciteitsfactuur zal ontploffen. Naast de nettarieven van Fluvius komt daar dus het kapitaal en de intresten plus een wettelijk bepaalde winstmarge voor de aandeelhouders van Fluvius (namelijk de gemeenten) bij. En met welk onderpand gaat Fluvius dat kapitaal aantrekken? Uw huis misschien? Gaat de internationale kapitaalmarkt zonder zekerheden geld lenen?

Bovendien moet Fluvius een verhouding van 60/40 aanhouden tussen geleend geld en geld dat de aandeelhouders als kapitaal inbrengen. Anders zakt hun kredietwaardigheid. En moeten ze veel meer betalen voor de miljarden euro schulden die ze hebben.

Waar gaat Fluvius dat geld halen? Bij de gemeenten/aandeelhouders die nu al geen extra kapitaal willen bijstorten en sowieso tegen kapitaalsverhogingen zijn? Moet de Vlaamse regering aandeelhouder worden in Fluvius? Waar gaan ze die miljarden euro halen?

Over hoeveel miljarden euro praten we zoal? Het kost pakweg 50.000 à 60.000 euro per woning aan renovatiekosten enkel en alleen om te isoleren tot EPC A. Dan praten we over 9 tot 10,8 miljard euro per jaar dat in Fluvius gestoken moet worden.

Jaar na jaar. En dan moeten die gezinnen dus voor voldoende cash flow zorgen zodat Fluvius die kapitalen kan terugbetalen. Te vermeerderen met rente uiteraard. De aandeelhouders van Fluvius willen uiteraard dividenden puren dus moet Fluvius ook winst maken en uiteraard rekening houden met gezinnen die niet kunnen terugbetalen. Risico’s.

Kortom een dwaas en onwerkbaar plan. Maar dat heeft politici in het verleden ook nooit tegengehouden om iets in te voeren.

De vraag is wat zit daar allemaal achter? Is het een gewiekste poging om Fluvius te herkapitaliseren? Om extra taken aan Fluvius te geven?

Dat laatste is trouwens niks nieuws. Fluvius zit al in de rioleringen naast gas en elektriciteit. En doet ook vanalles rond glasvezel en tv-distributie met Telenet. Fluvius wou graag ook nutsbedrijf voor water worden. Een drinkwatermaatschappij. Maar dat is door de Vlaamse regulator en door de Vlaamse regering tegengehouden afgelopen legislatuur.

Als monopolist is Fluvius immers streng gereguleerd door de VREG. Via het Energiedecreet en het Energiebesluit.

Vooruit heeft veel mandatarissen bij Fluvius in raden van bestuur van de koepelorganisatie en de onderliggende intercommunales. Dat levert zitpenningen op, maar ook dividenden naar de participerende gemeentebesturen.

Je vraagt je af hoe zoiets enorms in godsnaam in een partijprogramma van een socialistische partij terechtkomt. En dan nog op zo’n dubieuze manier geformuleerd.

Maar daarmee is dit verhaal niet afgelopen. Dit artikel begon met ’ten eerste’. In principe volgt dan ’ten tweede’.

Ten tweede: U moet van Vooruit trouwens ook allemaal zonnepanelen leggen. Verplicht. Opnieuw een verplichting naast de al controversiële renovatieplicht. ‘Om het grote potentieel van zonne-energie helemaal waar te maken, installeren we zonnepanelen op alle geschikte Vlaamse daken – of het nu huizen zijn, scholen, winkelcentra, fabrieken of appartementsgebouwen.’ dixit Vooruit.

Maar dit keer zal de burger moeten schulden maken. ‘Dit doen we onder andere met speciale consumentenkredieten voor het leggen van zonnepanelen. Mensen kunnen deze terugbetalen met het geld dat ze terugverdienen met hun  goedkope stroom uit zonnepanelen. Zo wordt het leggen van zonnepanelen ineens mogelijk voor een heel grote groep.‘ aldus Vooruit.

Dat is absurd want stroom terugleveren aan het net kost geld en soms is de prijs per MWh zelfs negatief. Bovendien kampt Fluvius (jawel daar hebben we ze weer) met netcongestie. Het netwerk kan nu al de laadpalen en de zonnepanelen niet aan.

Wanneer iedereen tegelijk zonnestroom levert is de prijs dikwijls negatief. Dan moet u betalen om de stroom te leveren van die zonnepanelen en nog eens betalen voor uw ‘consumentenkrediet’. Weer kassa voor Fluvius.

Mocht Vooruit mee aan de Vlaamse formatietafel komen te zitten dan is er maar één heel goede raad voor de andere partijen. Check elk akkoord op de woorden Fluvius, renovatie, isolatie, zonnepanelen… enzovoort. Of de gezinnen krijgen weer een Freyafactuur. Freya Van den Bossche van Vooruit was tussen 2009-2014 Vlaams minister van Energie. En dat hebben gezinnen en bedrijven gevoeld. De subsidies voor groenestroomcertificaten werden voor de helft door bedrijven en voor de helft door de gewone burgers betaald via hun factuur. En wie deed de inning? Juist Fluvius.