Het Excellente Kookboek van doctor Carolus Battus verscheen in 1593 te Dordrecht als afsluiting van een medisch werk. Het was het eerste gedrukte kookboek in de opstandige gewesten van de Nederlanden. Wel driehonderd recepten uit de vroegmoderne tijd. Het klinkt cliché-bevestigend, maar drie vrouwen vertaalden het en gaven het terug uit.

Enerzijds de neerlandici Christianne Muusers en Marleen Willebrands die instonden voor de vertaling naar modern Nederlands. Anderzijds de kunsthistorica Alexandra van Dongen die de culinaire gewoonten beschreef. Het boek kreeg in 2022 de Joop Witteveenprijs. Christianne Muusers schrijft trouwens ook een website genaamd Coquinaria.

Mijn favoriet recept uit Eenen seer excellenten gheexperimenteerden nieuwen Cocboeck is de gestoofde savooiekool. Genoemd naar de Savoye, toen een onafhankelijk vorstendom binnen de Habsburgse invloedssfeer.

Mathias de Lobel of Lobelius beschreef de savooiekool in Kruydtboeck oft beschrijvinghe van allerleye ghewassen, kruyderen, hesteren, ende gheboomten uit 1581. Hij telde zelfs een zomer en winter savooiekool. Zijn boek verscheen bij Plantin en is nog steeds een zeer gegeerd verzamelstuk voor bibliofielen.

Dr Battus publiceerde veel. Zo schreef hij een jaar voordien een vertaling of bewerking van het populaire Duitse boek over Dr Faustus. Tijdens zijn carrière beschreef hij de medische werken van Ambroise Paré (de hofarts van de Franse koning).