CRM-veiling bevoorradingszekerheid flopt opnieuw
De federale regering organiseerde via netbeheerder Elia haar jaarlijkse subsidieronde om de wegvallende elektriciteitsproductie door de sluiting van de kerncentrales op te vangen. Elia deelde de resultaten mee. Eigenlijk draaide die subsidieronde uit op het subsidiëren van een oude gascentrale die normaal gesloopt zou worden.
Het Capacity Remuneration Mechanism of CRM is een manier om te betalen voor het beschikbaar houden van elektriciteitsproductie in de jaren na de sluiting van de kernreactoren van Doel en Tihange. Tenminste als de Europese Commissie goedkeuring geeft voor deze staatssteun. Wie betaalt die subsidies? De verbruiker van stroom via Elia-bijdragen op zijn stroomfactuur.
Hoewel dit keer tal van projecten met batterijparken subsidies binnenhaalden valt dit net als de warmtekrachtkoppeling (WKK) van grote industriële bedrijven in het niet bij de capaciteit van gasgestookte energiecentrales. Dit keer bood geen enkele nieuwe (nog te bouwen) gascentrale mee, maar wel een oude in Vilvoorde. Een gascentrale van Engie die eigenlijk voorbestemd was voor de sloop, om op dezelfde plaats een nieuwe te bouwen. Die nieuwe kreeg helaas geen omgevingsvergunning van de Vlaamse regering.
Hoe verliep de subsidieronde? In een soort veiling konden bedrijven capaciteit aanbieden om te zorgen dat het licht niet uitgaat in de winter van 2027-2028. Zo’n bedrijf biedt dan een gegarandeerde capaciteit aan en kleeft daar een prijs per megawatt per jaar op. Bedragen van 30.000 tot 70.000 euro. Soms boden energiebedrijven meermaals met dezelfde centrale met verschillende prijzen voor verschillende capaciteiten. De alerte lezer zal opmerken dat het over megawatt en niet megawattuur gaat. Over capaciteit dus en niet over volume geproduceerde stroom. De bieders bieden dus als het ware lege biervaten aan, maar geen bier.
Liefst 22 projecten dongen dit keer naar de subsidies en allemaal kregen ze subsidies. Eigenlijk namen dus te weinig energiebedrijven deel en mist de subsidieveiling haar doel, namelijk bevoorradingszekerheid.
Een aantal bedrijven nam in eerdere veilingen al deel, maar een paar nieuwe spelers boden nieuwe capaciteit aan. Het gaat dan hoofdzakelijk om nieuwe batterijparken die gedurende 15 jaar subsidies zullen ontvangen.
Batterijparken produceren geen stroom. Ze kunnen ook niet onmiddellijk hun hele capaciteit aan stroom leveren en bovenal ze kunnen dat ook maar gedurende korte tijd leveren. Dat is niet het ergste nadeel. Batterijen nemen veel plaats in voor relatief weinig capaciteit. In totaal blijkt die capaciteit een druppel in de oceaan. 30 megawatt op jaarbasis. Ter vergelijking: de gascentrales boden 5930 megawatt aan en krijgen voor 3600 megawatt subsidies.
Pikant detail. Veel van die batterijparken werden specifiek voor de subsidies opgericht. Eigenlijk dienen ze normaal maar voor één ding: stroom tijdelijk opslaan. Dit kan ofwel om Elia te helpen het stroomnetwerk te balanceren ofwel om stroom van windmolenparken op te slaan tot de verkoopprijzen beter zijn. Wanneer het waait, leveren alle windmolens tegelijk stroom en moeten ze die zien te verkopen aan lagere marktprijzen door overaanbod. Dus bijhouden tot windstilte en via de computer verkopen als de marktprijzen tijdelijk hoog zijn loont zeer de moeite.
Handige investeerders kunnen naast marges op die stroomhandel en andere subsidies voor groene stroom met de CRM-subsidieveiling extra inkomen verwerven. Het leuke daaraan is dat ze daarvoor niets meer moeten doen dan beloven dat ze capaciteit zullen beschikbaar hebben na de winter van 2027-2028. Dat is zo aantrekkelijk dat ook Engie Electrabel naast haar oude gascentrale in Vilvoorde een groot batterijpark (111 MW) plant en daar voortaan subsidies voor vangt. De exacte subsidiebedragen deelde Elia niet mee, maar de gemiddelde prijzen schommelen rond de 37.000 euro per megawatt per jaar. Het gaat om honderden miljoenen euro subsidies in vijftien jaar.
De vraag is wat het nut is van dergelijke subsidies en subsidieveilingen. Het doel bevoorradingszekerheid is niet behaald. De markt heeft niet gespeeld want bedrijven moesten om subsidie te ontvangen niet concurreren op biedprijs. Bovendien mochten zelfs batterijparken meedoen die niks bijdragen aan een oplossing, maar wel vorstelijk subsidies ontvangen.