Gisteren werd in Mâcon een paneel geveild. Niet in erg goede staat en niet gesigneerd of gedateerd. Het werd toegeschreven aan een navolger van Dirck de Quade van Ravesteyn (Den Haag 1565 – Praag circa 1619). Maar het verbaasde door de hoge prijs die het haalde.

Dirck de Quade van Ravesteyn is een merkwaardige figuur die door Italië reisde en een tijd in Fontainebleau verbleef. Het Franse hof waar een geheel eigen schilderschool ontstond en waar meerdere belangrijke Nederlanders actief waren.

Na die periode werd hij hofschilder tussen 1589 en 1608. Bij keizer Rudolf II (zotte Rudolf) in Praag. En daar zaten toen Bartholomeus Spranger, Guiseppe Arcimboldo enzovoort.

Van De Quade weten we dat hij figuren schilderde op werk van Hans Vredeman de Vries. Dankzij het werk van de Tsjechische kunsthistorica Eliška Fučíková weten we de laatste jaren meer over Dirck de Quade van Ravesteyn in Praag.

Het paneel was niet in al te beste staat. Slecht geparketteerd en de drie planken waren losgekomen.

Maar de expert van het veilinghuis in Bourgondië was overtuigd dat het zelfs mogelijk aan Dirck de Quade van Ravesteyn zelf kon toegeschreven worden.

De schatting was 6000 tot 8000 euro. De koper telde 62.000 euro zonder veilingkosten neer.

De voorstelling is Venus die Amor of Cupido blinddoekt. Er zijn duidelijk invloeden van het maniërisme en misschien zelfs van de school van Fontainebleau. Het zweemt al naar de barok. Hoe ze op de omschrijving ‘Antwerpse school circa 1590‘ komen is een beetje een raadsel. Al zijn bepaalde vrouwenfiguren van Gillis Coignet ook nogal apart. En apart is deze Venus wel. Met vooral prachtige juwelen een prachtig geschilderd blond haar.

Na restauratie kan dit een mooi schilderij worden al vind ik de vrouw te lelijk om een topstuk te zijn, maar dat is persoonlijke smaak. Bij dit soort schilderijen was de zitster of het model vaak de vrouw of maîtresse van de opdrachtgever. Dat maakt het dan weer wel interessant voor kunstdetectives die graag uitzoeken welke courtisane of dame dit was.

Grappig is de oude toeschrijving aan Abraham Bloemaert (fout gespeld als Van Bloemeart) op de lijst. Deze Utrechtse barokschilder kende en kent in Frankrijk grote faam. Tijdens zijn leven was hij een smaakmaker met een uitgegeven handboek met tekenmodellen. Rubens bezocht hem ooit speciaal in Utrecht. En het toeval wil dat Bloemaert ooit in Fontainebleau verbleef in zijn jonge jaren. Na een tijd als leerling bij Hieronymus Francken in Parijs.

Van Abraham Bloemaert (zijn vader Cornelis en zijn zoon Hendrick waren ook verdienstelijke kunstschilders) kennen we verschillende schilderijen, tekeningen en prenten met Venus en Cupido. Waaronder een mooie tekening in de Schotse National Gallery.

De voorstelling van Venus die Cupido blinddoekt is vooral van Titiaan bekend. In de Vlaamse of Hollandse kunst is ze minder courant. Als voorbeeld uit de Nederlandse kunst bevindt zich in het Rijksmuseum een schilderij door Jacques de Gheyn II.