Verschenen in Civis Mundi Digitaal #50 op 3 september 2017.

Sedert de opkomst van het fenomeen Islamitische Staat (IS) verklaren politici en journalisten met de regelmaat van de klok dat deze of gene moslim plots radicaliseerde, op grond van academisch onderzoek door het IMES (Instituut voor Migratie- en Etnische Studies, Universiteit van Amsterdam), zoals besteld wordt door de overheid, de gemeente, enzovoort.[1] De vraag wat die radicalisering dan wel mag zijn wordt zo disparaat ingevuld dat de vraag zich opwerpt of radicalisering wel bestaat?

Waarom zijn moslimterroristen zo dom?

De mislukte aanslag in het Centraal Station van Brussel en de aanslagen op Europese bodem kenmerken zich door amateurisme en vooral door één element waar alle commentatoren behoedzaam rondfietsen: de daders blijken niet van de slimste. Bij de aanslagen in Parijs kwam de terrorist te laat bij het Stade de France, hij had ook geen geldig toegangsticket en dus blies hij zich buiten maar op zonder slachtoffers te maken. Niet bepaald een efficiënte terrorist. In Brussel-Centraal miste de wouldbe-terrorist de spits compleet. Zeg nu eerlijk om 20u31 een zelfmoordaanslag doen is zelfs voor klanten van de immer te late Belgische Spoorwegen (NMBS) een beetje vreemd. Zeg maar ronduit dom. Het enige wat nog dommer zou zijn is een aanslag plegen wanneer ze weer eens voor onverdedigbare voordelen staken en studenten en forenzen gijzelen. Wat terreur betreft blijken de vakbonden beter beslagen dan de moslimterroristen. Oussama Z. Bleek trouwens op meer vlakken een kluns want in plaats van zichzelf in een bijna verlaten station op te blazen stak hij zichzelf bijna levend in brand met zijn mislukte plofkoffer. Zelfs zijn suicide-by-cop-variant had iets kolderesks. Minutenlang dwaalde hij over de perrons tot hij een soldaat bereid vond te schieten door op hem toe te lopen onder het roepen van Allahou Akbar.

Uiteraard bleek niemand in zijn omgeving gezien te hebben dat de man radicaliseerde. Een stille en beleefde buurman, aldus de buurmeisjes. Volgens Justitie was de man “bekend” maar omwille van familiaal geweld, kleine criminaliteit en seksueel geweld. Zijn familie vond hem zelfs heel normaal. Wat moet een rationeel mens bij dergelijke mededelingen denken? De overheid en de media weten wat de rationele burger MOET denken: ‘Deze man is geradicaliseerd.’

Die stelling die als een mantra bij bijna alle terroristen terug komt wil ik in dit essay ontkrachten omdat het een ondeugdelijke verklaring blijkt. Erger, ik vermoed zelfs een verborgen agenda achter die verklaring.

Wat hebben bijna alle homegrown-terroristen gemeen? Drie zaken: criminaliteit (meestal een drugsverleden en banditisme), het moslimgeloof (en niet salafistische moskees zoals beweerd wordt) en een migratie-achtergrond. Drie parameters die bij het profileren door de veiligheidsdiensten perfect toepasbaar zouden kunnen zijn ware het niet dat de overheid en de weldenkende gemeente steeds deze parameters banaliseert. Op zich is het bestrijden van vooroordelen een bewonderenswaardige eigenschap. Een stad als Antwerpen telt ongeveer 100.000 moslims, volgens burgemeester Bart De Wever houden de diensten daarvan 557 gevaarlijke sujetten in de gaten. De boodschap is dat de meeste moslims ongevaarlijk zijn. Een terechte boodschap, maar wel één die enige duiding vergt. Een duiding die nooit volgt.

Eén van de weinige ernstige pogingen is die van Willem Koomen en Joop van der Pligt. Die auteurs overlopen alle platgetreden paden van sociale, demografische, culturele en andere verklaringen.[2] Over één ding zijn Slootman, Koomen, Van der Pligt en anderen het roerend eens. Radicalisering bestaat, maar een echt betrouwbare en eenduidige definitie ontbreekt. Verder dan de verklaring dat radicalisme een proces is dat bestaat uit fasen zoals vervreemding, vertrouwenscrisis, legitimiteitsconflict, legimiteitscrisis enz kom de auteurs niet. Zoiets noem ik geen definitie, maar een analyse achteraf.

Genoemde kenmerken islamitisch radicalisme kritisch onder de loep

Marieke Slootman tekende overtuigingen die islamitisch radicalisme kenmerken op:[3]

1. De islam ligt onder vuur en wordt bedreigd.
2. Burgerlijke machthebbers hebben bijgedragen aan deze marginalisering en moeten daarom gewantrouwd worden; verzet tegen hen is gerechtvaardigd.
3. Religieuze gezagsdragers berusten in deze situatie en plegen daarom verraad aan het geloof.
4. De grondslagen van het geloof moeten worden hersteld door een terugkeer naar de echte religieuze normen en waarden en door een letterlijke interpretatie van de koran.
5. De eigen religie is superieur en zou de grondslag moeten vormen voor de samenleving en de leidraad moeten zijn voor de politiek.
6. De ware gelovige moet een actieve rol spelen bij het verwezenlijken van deze samenleving, wat gezien wordt als een urgente zaak.

Al deze overtuigingen zijn wel heel erg mager. Alle zes zijn ze evenzeer van toepassingen op andere godsdiensten, met dat grote verschil dat de Islam in West-Europa helemaal geen positie verloren heeft zoals bijvoorbeeld het katholicisme. De moslims in Europa hadden een generatie geleden geen moskee en nu hebben ze die wel. De overheid subsidieert zelfs hun eredienst in België. Indien de zes punten wijzen op radicalisme dan is elke gelovige van elke godsdienst een radicaal.

Slootman voegt er drie overtuigingen aan toe die islamitisch extremisme kenmerken:

1. Het verwezenlijken van de ideale, goddelijke, samenleving is het hoogste doel (utopisme).
2. Het nastreven hiervan is een plicht voor elke gelovige die alle middelen heiligt, inclusief geweld.
3. Tegenstellingen worden verabsoluteerd en de vijand wordt gedemoniseerd, doordat de activisten zichzelf zien als de strijders van het goede die het kwaad bestrijden.

Met alle respect voor het vele uitvoerige onderzoek, maar ook deze drie kenmerken van extremisme behoren tot de basisrethoriek van de Islam. Uit deze analyse kan maar één besluit volgen dat elke moslim al geradicaliseerd is.

Premisse zit verkeerd

Maar wie de premisse dat radicalisering een proces is in vraag stelt, kan elk van die individuele factoren (werkloosheid, discriminatie, racisme, vervreemding, vertrouwenscrisis, legimiteitscrisis…) ontkrachten met voorbeelden van het tegendeel. Het is een 19^de-eeuwse paternalistische redenering dat criminaliteit gevolg is van armoede. De meeste armen worden zeker geen crimineel. Werkloosheid is evenmin een excuus voor diefstal of asociaal gedrag. Het tegendeel beweren is uiterst beledigend voor werklozen.

De Schotse filosoof David Hume schreef in zijn Of the Standard of Taste[4]:

The admirers and followers of the ALCORAN insist on the excellent moral precepts interspersed throughout that wild and absurd performance. But it is to be supposed, that the ARABIC words, which correspond to the ENGLISH, equity, justice, temperance, meekness, charity, were such as, from the constant use of that tongue, must always be taken in a good sense; and it would have argued the greatest ignorance, not of morals, but of language, to have mentioned them with any epithets, besides those of applause and approbation. But would we know, whether the pretended prophet had really attained a just sentiment of morals? Let us attend to his narration; and we shall soon find, that he bestows praise on such instances of treachery, inhumanity, cruelty, revenge, bigotry, as are utterly incompatible with civilized society. No steady rule of right seems there to be attended to; and every action is blamed or praised, so far only as it is beneficial or hurtful to the true believers.

Dus voor een verlichtingsfilosoof bleek na lezing van de Koran dat onmenselijkheid, wreedheid, wraak, kwezelarij onderdeel zijn van de Islam en volgens Hume incompatibel met een beschaafde gemeenschap. Hume schreef dit in 1777! Sedertdien is de Koran nog steeds niet veranderd. De zogenaamd geradicaliseerde moslims zijn gewoon moslims tout-court. De verbazing waarmee de westerse goegemeente het fenomeen gadeslaat is ronduit lachwekkend. Wie vanuit westers oogpunt uitgaat van een beschaafde samenleving op basis van mensenrechten (een zeer recente verworvenheid) en democratie kan zich moeilijk inbeelden dat andere mensen zo denken en dus zo ageren.

Ideologische blindheid

Dezelfde ideologische blindheid valt op bij de verontwaardiging telkens als een hoge katholieke geestelijke zegt waar het op staat. In tegenstelling tot de diplomatieke en dus huichelachtige kardinaal Godfried Danneels, verwoordde diens opvolger als aartsbisschop van Mechelen, André Léonard, de kerkelijke doctrine duidelijk en onmiddellijk bleken de media en tal van drukkingsgroepen geschokt. De man zei enkel wat iedereen al eeuwen wist, maar de goegemeente leefde in denial sedert de ontkerkelijking. Een uitmuntend filosoof en theoloog als Léonard beantwoordde gewoon de vraag wat het standpunt over homoseksualiteit en abortus was. Toen Léonard in een interview verwees naar de uitleg over homoseksualiteit van de charlatan Sigmund Freud barstte de hel los. Helemaal verketterd werd de overigens zeer minzame Léonard toen hij over aids/HIV zei dat het geen straf was, maar hoogstens een immanente gerechtigheid. Onnatuurlijk gedrag veroorzaakt als het ware een ramp. In de hele Benelux werd Léonard voortaan kop van jut. De hetze van hoofdzakelijk niet-kerkgangers en vrijzinnigen kostte Léonard de quasi automatische kardinaalstitel. De Heilige Stoel en de andere bisschoppen verkozen tweeslachtige houdingen en diplomatie. De gelovigen kwamen niet aan het woord, de kerkleiders wrongen zich in alle politiek correcte bochten. Léonard mag dan voor een intellectueel onaanvaardbare stommiteiten hebben uitgekraamd, maar het was wel het officiële standpunt van zijn Kerk en hetgeen katholieke priesters wereldwijd verkondingen behalve in het politiek correcte Westen.

huichelarij

Het verschil met de Islam is dat de Islam nog veel ergere standpunten inneemt en zelfs niet de ruimte laat voor huichelarij of een meer diplomatieke interpretatie door de zichtbare leiders van de godsdienst. Islamitische kinderen die leerkrachten uitlachen en weigeren de evolutieleer te leren. Ouders die allerlei godsdienstige eisen komen stellen aan door de overheid gefinancierde scholen. Zaken die vaak haaks staan op onze Westerse beschaafde maatschappij. Niet het hoofddoekdebat, maar de problemen over klasfoto’s, turn- en zwemlessen en het vasten vormen een bewijs van de mate waarin de Islam radicaal is. Vrijheid van godsdienst wordt verklaard als vrijheid om anderen de beoefening van hun godsdienst op te dringen. De houding van de overheid is een bange houding. Vooral de moslims niet provoceren. Het aftuigen van homoseksuelen is in feite net hetzelfde als andere gewelddaden? Meisjes en vrouwen voor hoer uitmaken of bepotelen op straat doet geen pijn? Waar maken we ons druk over? Eigenlijk dienen alle burgers hun recht om te provoceren op te eisen. Geen enkele godsdienst of overtuiging mag leiden tot zelfcensuur en inperking van burgerlijke vrijheden bij niet-aanhangers van die godsdienst. De gelovige ziel die dat niet kan begrijpen hoort niet thuis in een moderne maatschappij op basis van mensenrechten.

Criminele carrière

Reeds in 2001 bleek uit het onderzoek van Marion Van San en Ad Leerkes dat de criminaliteitsstatistieken onverklaarbare verschillen vertonen afhankelijk van de cultuur, geloof en geslacht van de jongeren.[5]Marrokaanse jongens bleken viermaal crimineler dan de rest. Maghrebijnen vormen een serieus probleem en dan doken een groot deel zelfs niet op in de statistieken omdat ze de Belgische of Nederlandse nationaliteit hebben. Het antwoord van de politiek is een ban op etnisch profileren. De achterstandsthese is in ogen van de beleidsmakers de enige verklaring, maar de feiten spreken dit tegen. Bovendien verdienen de criminelen met drugshandel en andere misdaden een bovenmodaal inkomen wat aan hun garderobe en voertuigen duidelijk te zien is. Bijna elke terrorist heeft een verleden als drugscrimineel. Die werkloosheid en achterstand is eigenlijk een rookgordijn voor het illegale inkomen.

Een ander veel gehoorde verklaring is de discriminatiethese. Het grote aandeel van allochtonen in de criminaliteitscijfers is volgens deze verklaring de schuld van de politie. Die redenering kan echter voor terrorisme en zogenaamde radicalisering niet verdedigd worden. Eigenlijk bewijzen de islamitische terroristen dat de hele discriminatiethese waardeloos blijkt. Waar zijn de niet-islamitische terroristen?

cirkelredenering

De vraag dient gesteld in welke mate de radicaliseringsverklaring een cirkelredenering is en enkel een politiek correct label op bepaalde uitingen en acties van aanhangers van een geloof. De terroristen waren eigenlijk al radicaal zoals elke andere moslim. Het verschil is dat ze de daad bij het woord voegden. Ze waren al crimineel wat hen tot een subgroep maakte die de aandacht van de overheid had moeten trekken. Niet radicalisering wat overigens niet of nauwelijks te meten is (zie hoger), maar criminaliteit en geloof of cultuur zou de trigger moeten zijn voor het opvolgen door de veiligheidsdiensten.

In een oorlog kiest de meerderheid van de bevolking altijd voor accommodatie, maar de bezetter wordt wel tegengewerkt met de weapons of the weak die James Scott beschreef.[6] Wie zegt dat de moslimgemeenschap zich niet in oorlog acht met onze beschaving? Uit alle gedragingen komt het patroon naar voren dat aansluit bij de weapons of the weak. Corruptie, fraude op alle niveaus (van zwartwerk en uitkeringsfraude tot en met boekhoudfraude), uiterlijk verzet zoals mannen die in lange jurken over straat lopen (een relatief recent fenomeen en niet enkel op vrijdag), pashtunkledij en hoofddoeken, halal-eisen op scholen, relletjes, brandstichtingen, zwerfvuil,  zeer zichtbare iftars tijdens de ramadan (met nachtlawaai dat een andere burger niet hoeft te proberen veroorzaken), banditisme om van wijken no-go-zones te maken voor de politie … alles wijst op een radicale afwijzing van de westerse mores en minachting van de instituties. De overheid kan blijven ontkennen dat de verhoudingen gespannen zijn en de schuld steken op rare imams.

Clash of civilizations

De extreme elementen gaan misschien over tot acties, doch de rest beperkt zich tot ondermijnend gedrag en salamitactieken. Schijfje per schijfje de democratie, de beschaving, de omgangsvormen en de mensenrechten afsnijden tot uiteindelijk niets over blijft en de dictatuur van een theocratie opgelegd wordt. Tenminste dat lijkt hun wensdroom en sommigen durven het al jaren hardop zeggen. Ondergetekende kreeg jaren geleden tijdens een bespreking bij het maken van een DVD voor een Libanese zakenman die in Brussel kandideerde als politicus van de Parti Socialiste (PS) van één van diens Molenbeekse Marrokaanse medewerkers te horen “binnen een paar jaar nemen wij het hier over”. Zijn argument was puur demografisch. Wie weet dat in Antwerpen en Brussel bijna de helft van de scholieren van allochtone afkomst is, kan allicht dit misplaatste zelfvertrouwen begrijpen. De oudere mannen van de Antwerpse moskee snoerden de jongeling snel de mond.

Het verdringingsracisme in de arbeiderswijken van de steden maakt allicht vroeg of laat plaats voor een clash of civilizations zoals Huntington reeds 20 jaren geleden voorspelde.[7] Volgens de analyse van Huntington is de Derde Wereldoorlog min of meer al bezig en gaat die tussen de Islam en de Westerse waarden en zullen we op de Russen (Oosters-orthodoxen) en de Chinezen niet moeten rekenen voor hulp (Syrië maakt veel duidelijk). De vraag is of de overheden blijven vasthouden aan verklaringsmodellen die op los zand gebouwd zijn? Het is geenszins de bedoeling om halvegare racisten of extreem-rechtse politici legimiteit te verlenen. Het probleem is dat de radicale islam niet bestaat en dus ook geen geradicaliseerde islamieten. De Islam is radicaal. Niet meer of minder dan elke andere sektarische bende, maar met een heel belangrijk gegeven de Islam is ideologisch versteend in de 7^de en 8^ste eeuw en zoals Hume reeds aangaf incompatibel met de beschaafde samenleving.[8]

Het fabeltje van de Islamitische geleerden en wetenschappers in de middeleeuwen mag eindelijk weleens doorprikt (het was vooral esoterie, theologie en astrologie). Avveroës begreep de helft van wat hij schreef niet eens en schreef ook veel onzin neer door slechte Aristotelesvertalingen. Karen Armstrong beschreef alle monotheïstische wereldgodsdiensten. De Islam is zonder twijfel de meest brutale en in origine de meest racistische van de drie. Keer op keer stond Islam gelijk aan terreur en uitbuiting.[9] De Almohaden, Maghrebijnse (Berber) heersers van het Iberisch schiereiland, waren bruten die in niets onderdoen voor IS. Eigenlijk is beider programma, inclusief massaverkrachtingen, identiek. De Berberse Almohaden verwoestten ook alles inclusief de bouwwerken van hun islamitische voorgangers de Almoraviden (Arabieren uit de Sahara). Slavenhandel (tot en met jacht op Europeanen tot op de Britse kusten in de 17^de eeuw en in Centraal-Afrika zelfs tot ver in de 19^de eeuw) en piraterij (tot in de 19^de eeuw) bleven na de reconquista door de katholieke koningen in 1492 de enige bron van inkomsten. Door de clanmentaliteit wordt stelen of moorden bij een andere clan ook niet gezien als misdadig zolang de eigen clan er maar beter van wordt.[10]

Het lijkt weinig zin te hebben om de mantra te herhalen dat de meeste moslims fatsoenlijke mensen zijn. Dat zijn ze ook, maar hun cultuur voldoet niet aan onze fatsoensnormen. De houding tegenover vrouwen, de attitude tegenover wetenschap en kennis, de sektarische en dogmatische standpunten zijn een brug te ver en tolerantie jegens dergelijke fundamentele verschillen komt overeen met het huisvesten van een vijfde kolonne. Als de familie van flopterrorist Oussama Z. hem ‘normaal’ vond ondanks zijn familiaal geweld, criminaliteit en seksueel geweld zegt dat genoeg over de normen en waarden van die familie. Oussama kan bezwaarlijk het zwart schaap van de familie genoemd worden. Dezelfde onzin kraamden de families van de andere terroristen uit, terwijl het soms om meer dan één uit hetzelfde gezin handelde! Een verlichte Islam zal er nooit komen, dat is slechts een wensdroom van beroepsapologeten die in een bizarre spagaat zitten van antiklerikale meningen jegens christenen en het verbloemen van islamuitwassen.

Niemand kan tolerantie preken tegen de gruwelijke cultuur van de Azteken of de Maya’s. Hoe dramatisch de teloorgang van deze oude culturen ook, hun mensenoffers hadden hun tijd gehad. Een beetje intellectuele eerlijkheid bij de bestuurlijke elite zou welkom zijn. Veroordeel onmenselijke godsdiensten en praktijken. Veroordeel de sharia zondermeer. De islamitische cultuur is zonder twijfel boeiend en van historische waarde maar net als de gruwelpraktijken van de Maya’s en Azteken incompatibel met de Westerse beschaving. Het zou de regeringsleiders sieren mochten ze de moed hebben om toe te geven dat de befaamde radicalisering een fata morgana is en de Islam in de huidige vorm een maatschappelijk probleem geworden is. Niet de moslims zijn een probleem, maar een godsdienst van ongeletterde barbaren uit de 7^de eeuw en het dogmatisch volgen ervan is het probleem.

Terrorisme is geen noodlot. Het is geen blikseminslag. Het is zelfs geen spreekwoordelijk Act of God. Het is ronduit bespottelijk dat steeds meer politici beweren dat de vraag niet is of er een aanslag komt, maar wanneer. Zijn de moslimkiezers zo belangrijk geworden voor alle politieke partijen dat het hele radicaliseringsdiscours de bevolking moet sussen en leren leven met de fatale kanker van een gewelddadige bende religieuze zeloten in het hart van onze maatschappij? Of is het weer een baantjesmachine voor hoogopgeleide do-gooders met deradicaliseringsrecepten?

Lode Goukens

Bibliografie

Armstrong, Karen. 1995. Een geschiedenis van God : vierduizend jaar jodendom, christendom en islam. Translated by Ronald Cohen. Amsterdam: Anthos.

Armstrong, Karen. 2000. De strijd om God : een geschiedenis van het fundamentalisme. Translated by Carola Kloos. Amsterdam: Bezige Bij.

De Vries, Abe. 2004. “Alle onheil komt van boven.”  Elsevier (51-52):p 36-40.

Hannam, James. 2010. Gods filosofen. : hoe in de Middeleeuwen de basis werd gelegd voor de moderne wetenschap. Translated by Paul Syrier: S.l. : Nieuw Amsterdam.

Hume, David. 1987. “Essays Moral, Political, and Literary (1777), ed.”  Eugene F. Miller, rev. ed.(Indianapolis, 1987).

Huntington, Samuel. 1997. Botsende beschavingen. Cultuur en conflict in de 21ste eeuw. Antwerp: icarus.

Koomen, Wim, and Joop van der Pligt. 2016. The psychology of radicalization and terrorism. Abingdon: Routledge.

Scott, James C. 2008. Weapons of the weak: Everyday forms of peasant resistance: yale university Press.

Slootman, M, J Tillie, I Weijers, and C Eliaerts. 2015. “Waarom sommige moslims radicaal worden.”  Jeugdcriminologie: achtergronden van jeugdcriminaliteit.-2e druk:475-497.

Slootman, M, and Jean Tillie. 2006. “Processen van radicalisering.”  Waarom sommige Amsterdamse moslims radicaal worden 136.

Van San, Marion, and Arjen Leerkes. 2001. Criminaliteit en criminalisering: allochtone jongeren in België: Amsterdam University Press.

---

[1] (Slootman and Tillie 2006, Slootman et al. 2015)

[2] (Koomen and Pligt 2016)

[3] (Slootman and Tillie 2006)

[4] (Hume 1987) I.XXIII.4

[5] (Van San and Leerkes 2001)

[6] (Scott 2008)

[7] (Huntington 1997)

[8] (Hannam 2010, Armstrong 1995, 2000)

[9] (Armstrong 1995)

[10] (De Vries 2004)