Op de veiling van Aguttes in Neuilly-sur-Seine ging donderdag een schilderij onder de hamer van een helaas tamelijk onbekende meester. Jean Le Saive was de hofschilder van Alexander Farnese toen die landvoogd was van de Nederlanden. Hij schilderde uitzonderlijke portretten van zowel Alexander Farnese als van diens moeder en voormalige landvoogdes Margareta van Parma.

Hoewel hij uit het Prinsbisdom Luik afkomstig was kennen we hem als Jan Baptist I de SAIVE. Saive was zijn geboorteplaats rond 1540. Le Saive stierf in 1624 te Namen. In 1576 vervoegde hij het gevolg van Don Juan van Oostenrijk en Alexander Farnese als schilder toen ze zich in Namen vestigden en de opstand in de Nederlanden terug oplaaide. Stradanus (Jan Van der Straeten) was toen hofschilder van Don Juan. Via die schilders probeerde de middenpartij Don Juan en Farnese (oom en neef; zoon en kleinzoon van Keizer Karel) te bewerken.

Vreemd genoeg werd hij niet gezien als een collaborateur. Zijn zoon Jean Baptiste Le Saive II vestigde zich zelfs in Antwerpen om zich in het vak te vervolmaken. Weliswaar na de Val van Antwerpen.

Sommige kenners beweren dat slechts drie schilderijen van de oude Le Saive bekend zijn. Twee in het museum in Namen en één in Napels. Dat klopt niet. Dit komt omdat vaak verward wordt met zijn zoon Jean Le Saive de jongere (II).

Enkele jaren geleden verscheen nog een klein portretje van Farnese door Le Saive op de markt.

Weinig werken officieel bekend kan betekenen dat de prijzen astronomisch zijn of juist heel redelijk. In dit geval was de schatting 6000-8000 euro. Zeer redelijk dus. En toch werd het niet verkocht.

De Kruisiging is een olieverf op koper. Iets wat vaker voorkomt, maar soms onterecht met goedkoop exportwerk van Vlaamse schilders wordt bekeken. Koper had voordelen bij transport en één keer het aan de muur hing. Het werkte niet zoals hout. Maar het had ook één immens nadeel. Elk blutsje is onherroepelijk en niet restaureerbaar en het stuwt de verflaag op.

Voordeel van veel koperplaten is dat ze gemerkt zijn. Wat bij houten panelen vaak ook zo was. Denk maar aan de Antwerpse handjes of het kasteel met twee handjes op een eiken paneel.

De koperen plaat is gemonteerd in een houten chassis. Wat vaker voorkomt. De afmetingen zijn 38,7 x 31,1 cm. De signatuur staat linksonder: J Bapte SAIVE.

Het werk vertoont een artistiek verband met de Golgotha in de Brusselse Kathelijnekerk. Eveneens een werk van Le Saive dat niet in de fabel van de enige drie werken past.

Dat schilderij is een olieverf op paneel van 300 x 248 cm. Het schilderij was onderdeel van een retabel dat Le Saive leverde. Daarmee zou het te dateren zijn tussen 1590 en 1594. Toen verbleef Saive in Brussel. Het Brussels kunstpatrimonium dateert echter tussen 1601 en 1610. Maar het had net zo goed 1584 of 1585 kunnen zijn want toen verbleef Le Saive ook in Brussel.

In Puurs hangt in de Sint-Pieterskerk een kruisafneming van Le Saive.

Qua religieuze werken is ook nog een Annunciatie bekend.

Een werk dat dringend aan restauratie toe blijkt afgaande op de foto in de archieven van het RKD.

Naast portretten van een uitzonderlijke hoge kwaliteit zijn er best veel markttaferelen van Le Saive bekend. Genretaferelen in de stijl van Joachim Beuckelaers en Pieter Aertsen. Een genre dat de familie Farnese zeer kon smaken zoals in het museum Capodimonte in Napels te zien is. In dezelfde trant is zijn allegorie van de lente.

De latere Habsburgse landvoogd Ernest van Oostenrijk kocht in 1590 bij Le Saive verschillende schilderijen. Een reeks van de seizoenen en markttaferelen. Als verzamelaar van Bruegel, Baltens en andere Vlaamse kunstschilders kocht Ernest veel werken die via de collectie van zijn broer en erfgenaam Keizer Rudolf II (zotte Rudolf) in de collectie van het Weense Kunsthistorisches Museum belandden.

Een andere broer van Rudolf II, namelijk Matthias was een tijd alternatieve landvoogd voor de Staten Generaal tijdens de opstand. Na Ernest zou een vierde broer Albrecht landvoogd worden van de Nederlanden. Hij is dan weer bekend als patroon van Rubens.

Elk markttafereel stelt twee maanden voor. Er ontbreken dus drie van de zes.

Ondanks de documenten en de datering op één van de schilderijen worden deze werken toegeschreven aan Jan Baptist Le Saive der Ältere.