Verschenen in Civis Mundi Digitaal #93 op 30 januari 2020.

De UA hield van 25 tot 30 november de zogenaamde ‘Klimaatweek’. Het Greenoffice organiseert dit, maar bij nader inzien vallen daar zeer ernstige vragen bij te stellen. Het begon al met de naam ‘klimaatweek’, want uit de evenementen valt op te maken dat de betrokken UA-medewerkers woorden als klimaat en milieu niet uit elkaar kunnen houden. Dergelijke verwarring beloofde niet veel goeds. Bovendien viseerden ze een aantal van de grootste werkgevers van hooggeschoolden te Antwerpen (Bayer, Monsanto, Cargill…).

Dit stukje gaat niet over het feit of een academische instelling met overheidsgeld voor onderwijs en onderzoek activisten zoals Nic Balthazar dient een platform te geven en dit actief te promoten. Dit stukje gaat over desinformatie en indoctrinatie. Het gaat tevens over een heksenjacht op enkele van de grootste werkgevers in de Antwerpse haven, namelijk Bayer, Monsanto en Cargill.

Ondergetekende nam contact op met de organisatie (het zogenaamde Greenoffice van de UA) omdat één bepaalde actie vragen opriep. De UA ging een week lang geen drinkbekertjes van plantaardige plastic meer gebruiken in de refter. PLA of polylactic acid is een biologische kunststof gemaakt van maiszetmeel, aardappelzetmeel, bonenzetmeel enzovoort. De initiële vraag was dus: “Ik ben benieuwd te vernemen welk wetenschappelijk argument achter de PLA-ban zit?” Later stelde ondergetekende die vraag nog explicieter: ”Leg misschien eens uit wat PLA met klimaat te maken heeft? Dat was u overigens vergeten: KLIMAAT en milieu zijn immers geen synoniemen in mijn woordenboek.” De laatste vraag werd nooit beantwoord, die spoiler krijgt u alvast mee.

Van een academische instelling zou men een academische instelling of attitude verwachten en geen dweperij en quasi religieus-sektarische nonsens, maar die kwam helaas en in overvloed. Op de naakte feiten werd nauwelijks ingegaan en alle referenties die ze gaven waren afkomstig van actiegroepen en niet één bleek een wetenschappelijke bron. Wel verwees de betrokken docente naar een commercieel bedrijf in Gent met als kernactiviteit vergisting van afval en dat via een dochteronderneming een biogascentrale uitbaat (subsidies). Merkwaardig want de contactpersoon die ze doorgaf, is één van de auteurs van een recent artikel uit de lijst van voorgelegde wetenschappelijk bronnen waar ze niet op wilde reageren.

Modus operandi

Het studentenrestaurant  zoals Komida is een geliefkoosd kanaal om studenten te nudgen.[i] Nudging is marketees om mensen met zachte dwang de gewenste politieke richting in te drukken. To nudge is zoiets als zachte dwang op een geniepige manipulatieve manier uitoefenen. Het personeel van Komida spot met de directieven van bovenaf om steeds meer vegetarische of veganistische menu’s aan de studenten op te dringen die dat uiteraard letterlijk niet lusten en massaal wegblijven. Komida is bovendien aanzienlijk duurder dan de alma’s van de UGent of de VUB. Ook aan de UGent gebruikt de universiteit de restaurants om studenten te sturen qua “ecologische” keuzes, maar de UA maakt het wel erg bont.

“Komida goes klimaatweek

Ook Komida doet dit jaar een extra inspanning om duurzaamheid in de kijker te zetten.

• Lancering van het ‘less meat’label (gerechten die maximum 80 gram vlees per portie bevatten)
• 2 vegetarische pasta’s waarvan één vegan
• Geen rundvlees op het menu
• Geen PLA-bekertjes meer”

Zouden ze zelf beseffen dat ze woorden zoals duurzaamheid  wel erg ondoordacht en als synoniem van iets vaags genaamd klimaat gebruiken? Met welk recht bepaalt de universiteit overigens hoeveel vlees een student die een evenwichtig dieet naar eigen vrije keuze wenst mag eten? De veggiegekte is een verhaal op zich. Los van de besparing op ingrediënten die zich uiteraard niet vertaalt in de prijs valt er ook weinig positiefs over te vertellen. De steen des aanstoots hier is het afschaffen van PLA-bekertjes. Want waar runderen zogezegd  broeikasgassen uitstoten, is de link met het klimaat en PLA een compleet onbestaande. PLA-bekertjes worden niet van fossiele brandstof gemaakt, maar van planten.

Na de eerste vragen via e-mail veranderde de universiteit snel de uitleg “PLA-bekertjes” naar “Geen wegwerpbekertjes meer (we schakelden eerder al over van plastic naar bio-plastic, maar door de beperkte verwerkingsmogelijkheden in de praktijk kiezen we nu voor volledig herbruikbare materialen)” De uitvoerige uitleg tussen haakjes spreekt boekdelen.

Overigens blijft ook de nieuwe uitleg nog steeds een hoop onzin, maar dit terzijde. Omdat het antwoord van prof dr ing Karine Van Doorsselaer ook de mail van het Greenoffice bevatte is één en ander duidelijk:

“Kunnen jullie me wat voer geven om hier (mail hieronder) netjes op te antwoorden?

Ik zal het dan ook op de site zetten bij ons. Enneh, niet vergeten om al je studenten naar het klimaatbetoog van nic balthazar te laten komen hé?!

Of iets anders uit het brede spectrum van de klimaatweek…”

Dat deed Van Doorsselaer en het antwoord was zelfs zeer denigrerend.

“Wel wel Lode, weet jij wel waar je mee bezig bent?

Jij bent blijkbaar 1 van de vele consumenten die blindelings in de verkooppraatjes gelooft en de zaak heel kortzichtig bekijkt.“

Deze inktkoelie is in zijn carrière al voor veel uitgemaakt, maar nog nooit voor goedgelovig. Integendeel zijn bullshitradar is nogal berucht. En die ging bij de uitleg van de UA meermaals af. Zo beweerde docent ecodesign  Van Doorsselaer dat ‘PLA bekers GEEN goed alternatief zijn’. Aldus iemand die jonge productontwerpers opleidt, is ‘Om te beginnen : Composteerbaar en biologisch afbreekbaar is niet hetzelfde. De PLA beker is composteerbaar in de composteerinstallaties bij de ideale omstandigheden en zeker niet biologisch afbreekbaar, het proces dat zich in de vrije natuur afspeelt.’ En vervolgt ze ‘Vergeleken met de fossiel gebaseerde plastic wegwerpbekers is het inderdaad beter om reststromen van biomassa te gebruiken maar… waar denk je dat de bekers na gebruik terecht komen?’

Hier gaat ze meermaals zeer kort door de bocht. PLA is een polymeer en alle polymeren zijn afbreekbaar. Het is zelfs zo erg dat musea meer moeite hebben met voorwerpen uit de jaren 1950-1980 dan met die van voor de introductie van kunststof. De restauratie en conservatie is quasi onmogelijk bij polymeren en dan vooral de geëxpandeerde polymeren die verkruimelen, imploderen of in kleverige bocht veranderen. Een kunstofmousse van pakweg 20 jaar geleden valt sneller uiteen dan een Egyptische mummie. Een tuinstoel of gieter die één zomer buiten bleef staan in zon en regen wordt brosser dan suiker door Uv-licht en water. Dit komt omdat bijna alle polymeren hygroscopisch zijn en dus vocht aantrekken. Daarom moet de fabrikant bij het spuitgieten de plastickorrels ook drogen. Daarom ook dat ontvochtigers (cfr Munters) werken met pellets van adsorptie of absorptiekorrels van polymeren. Bij pampers en maandverbanden gebruiken ze zelfs een superabsorberend polymeer  met het nogal ongelukkig gekozen acroniem SAP dat in combinatie met water een hydrogel wordt.

Van kunststoffen heeft de docente blijkbaar niet veel verstand, maar afgaande haar lange opsomming blijkbaar wel van afvalstromen: “PLA bekers verstoren het recyclage proces van de recycleerbare stromen (PET, PP, PE) (PLA wordt niet gerecycleerd), dus worden de PLA bekers uit de afvalstroom gesorteerd en verbrand.” Helaas is dit klinkklare nonsens. De prof weet blijkbaar wat in welke vuilzak mag of moet, maar daar houdt het ook op. Erger op het doorgeven van wetenschappelijk bronnen en zelfs een citaten reageerde ze niet. Zelfs niet op een uitdrukkelijk citaat:

“By taking advantage of the different reactivity to alcoholysis of the two plastics a selective depolymerization process has been developed. It not only represents a promising process for the chemical recycling of PLA but also for the treatment of mixed PLA and PET as the separation is facilitated via the reaction sequence converting PLA to a liquid monomer from which the unreacted PET can be filtered.” (Sánchez and Collinson 2011)

Al bijna tien jaar weet men dus hoe PLA en PET te scheiden tijdens de recyclage zelf!

Nauwelijks bekomen van de eerste e-mail vol onwetenschappelijke zaken stuurde de docente ecodesign het volgende antwoord op de argumenten en de lijst wetenschappelijke publicaties die ze straal negeerde: “Uiteraard breekt alles af als je lang genoeg wacht. Dat plastics over 100’den jaren afbreken getuige de plastic soup. Informeer je over afbreekbaarheid van plastics in het milieu bij  https://www.plasticsoupfoundation.org/”

Daar zakte de broek van uw dienaar van af. Een docent die naar een ontkrachte mythe verwijst als bron.[ii] Het bewijst ook dat ze het antwoord op haar eerste e-mail niet las (of problemen heeft met begrijpend of volledig lezen) daarin stond letterlijk dat die afbreekbaarheid trouwens het enige argument is van aanhangers van de alsnog onbewezen theorie dat pellets, microplastics en nanoplastics in de voedselketen geraken via vissen en vogels (terwijl ze eigenlijk gewoon bij het slachtafval belanden bij het verwijderen van de ingewanden). Het is algemeen geweten dat de videobeelden over die plastic soup in de oceanen activistische montages zijn en dat meerdere journalisten en wetenschappers dat verhaal reeds doorprikten.[iii] Bij de universiteit Utrecht staat een lijstje van de leugens en de feiten: https://www.uu.nl/achtergrond/7-mythes-over-plastic-soep.

Afbreekbaar in de vrije natuur

Van Doorsselaer beweerde het volgende: ”De PLA beker is composteerbaar in de composteerinstallaties bij de ideale omstandigheden en zeker niet biologisch afbreekbaar, het proces dat zich in de vrije natuur afspeelt.” Afbreekbaar zijn, heeft echter NIKS vandoen met “vrije natuur”. Wie is er hier naïef? Enerzijds is iets afbreekbaar of niet. Wie daar romantische visioenen van een ecologische berm bij heeft, is gewoon wereldvreemd. Anderzijds is elk stuk afval in de “vrije natuur” onverantwoord gedrag, dit dus als norm nemen is intellectueel oneerlijk. Deze inktslaaf denkt niet dat de UA haar afval dumpt in de “vrije natuur”.

Het onvermogen van OVAM en de gecontroleerde sector om rationeel om te springen met polymeren is niet de fout van de PLA-bekertjes. De UA kan ook gewoon glazen gebruiken. Glas is overigens een vloeibare substantie op basis van lood, kalk en zand die niet reversibel is en met detergenten afgewassen moet alvorens te hergebruiken. Glas is enkel te recycleren als glas. De UA kan ook polycarbonaat (PC) bekers gebruiken die eveneens afwasbaar en herbruikbaar zowel als recycleerbaar zijn. De PLA-beker is juist door het geringe gewicht, de bijgevolg lage kostprijs en het feit dat het om een biologisch afbreekbaar product gaat op basis van planten zo interessant qua duurzaamheid. Iets dat de UA zonder argumenten, noch bewijzen betwist en bovendien aan “het klimaat” koppelt.

Misschien is Van Doorsselaer niet gewend is om tegenwerk te krijgen van mensen uit de praktijk. Schrijver dezes heeft praktijkervaring in recyclage, productie, onderzoek en ontwikkeling over hoogwaardige polymeren zoals PLA, PC, PS en PP. Hij deed destijds meermaals een beroep op de Cel Kunststoffen van de PHL (nu KU Leuven) dat momenteel participeert in  SPARC (Sustainable Polymers and Applications Research Cluster).[iv]  De auteur liet destijds tal van proeven doen om afvalvrij producten te produceren (zelfs de aanspuitingen of spruces werden meteen gemalen en opnieuw in de productieketen geïnjecteerd zodat bij het spuitgieten van dvd’s en cd’s enkel de afgekeurde schijven naar de shredder/granulator moesten om te recycleren tot afstandsbedieningen, tv-behuizingen…

Gewoon rottingsproces

De wetenschap qua PLA is heel duidelijk. Het is composteerbaar, afbreekbaar enzovoort:

“There is a degradation of PLA by 60% (the remaining 40% is divided between biomass and recalcitrant residue) in presence of oxygen, whereas 95% of the degraded carbon evolves in CO2. The remaining 5%, assuming the presence of small an- aerobic pockets (due to not perfect mixing of the medium), is considered to evolve in CH4 [15].”(Gironi and Piemonte 2011)

Met andere woorden PLA wordt gewoon koolstofdioxide (CO₂) en een klein beetje wordt methaan (CH₄). Kortom een gewoon rottingsproces van planten, maar dat snappen de klimaatactivisten niet zoals uit hun hetze tegen runderen en rundsvlees blijkt. De echte verborgen agenda is dat ze veganisme willen opleggen. Klimaat is maar een excuus. Waar velen blindelings in trappen.

Academisch activisme

Dat een hoogopgeleid persoon en universitair docent activistische propaganda van een commerciële tv-zender van Rupert Murdoch (wiens Fox de naam in licentie heeft van de National Geographic Society) als bron geeft, stuit tegen de borst. Leonardo Di Caprio is geen wetenschapper en zelfs geen journalist, maar een filmster (begonnen als kindsterretje) met genoeg geld om producent te spelen om een politiek standpunt tot een film te maken. Dat Murdochs zender FOX daar gretig op inspeelt, lijkt logisch. De zender denkt wellicht ten eerste dat ecologie hip is, ten tweede dat Di Caprio veel fans heeft en deze combinatie dus goed aanslaat bij de doelgroep van National Geographic Channel. Dat is de enige reden van programmering. Het draait immers enkel om de reclame-inkomsten bij kabelzenders van Fox.

Vroeger klaagden critici over de vermeende invloed van Opus Dei op de UA-campus (toen nog UFSIA). Dat was vermeende invloed waar de jezuïeten altijd paal een perk aan stelden. Anderen zagen in prof Jacques Claes een exponent van het Vlaams Blok. Tegenwoordig is het vele malen zorgbarender. De pensée unique lijkt alle logisch denken te hebben uitgeschakeld. De universiteit stimuleert niet meer het kritisch denken, maar organiseert het voordenken. Als u dergelijke voordenkers heeft, hoeft u zelf niet na te denken. De reactie van prof dr ing Van Doorsselaer en de kliek van het Greenoffice bewijst dat in hun ogen al wie vragen stelt of een andere mening heeft subversief is.

De verborgen agenda

De echte reden dat PLA nu ineens een slechte naam heeft, is dat de belangrijkste maar niet enigste producent NatureWorks onderdeel van Cargill was, dat op zijn beurt een afdeling was van Monsanto en Monsanto is volgens eco-activisten de baarlijke “duivel” omwille van genetisch gemodificeerde gewassen. Die krankzinnige en compleet onterechte hetze tegen Monsanto (nu onderdeel van Bayer) is een kruistocht waarbij alles toegelaten is. Leugen wordt op leugen gestapeld en ontkrachte leugens worden steeds weer opnieuw gelanceerd. De methodiek is identiek aan die rond klimaatverandering, de plasticsoep en allerlei andere compleet buiten proportie getrokken thema’s op basis van valse feiten. Desinformatie en bedrog voor de goede zaak. In dit geval vergaten de activisten even dat Monsanto niet onder de noemer klimaat maar milieu valt. De geesten zijn zo verward dat alles (klimaat en milieu) op één hoop gegooid wordt.

Bovendien zijn bedrijven als Bayer, Monsanto, Cargill enkele van de grootste werkgevers van hoogopgeleiden in Antwerpen. De haatcampagne op basis van fake news is dan ook schandalig en de UA schiet zich hiermee allicht zwaar in de voet (stageplaatsen, R&D-projecten, sponsoring, tewerkstelling…).

De illusie dat de bekeerden van het Greenoffice nog te overtuigen zijn, kan vergeten worden. Met de meeste groenen valt niet meer redelijk rationeel te praten omdat ideologie en wetenschap niet meer onderscheiden worden. Zelfs onderwerpen zoals klimaat en duurzaamheid kunnen ze niet meer onderscheiden. Kennis van scheikunde, biologie en economie telt voor geen meter meer of zoals Van Doorsselaer stelt “Vele plastics zijn in theorie recycleerbaar, maar als er geen inzameling- sorteer- en recyclage bedrijven bestaan is het een maat voor niets. Er zijn in het verleden recyclageprogramma’s voor PLA opgestart en die zijn een stille dood gestorven door gebrek aan aanvoer van afval. Recycleren is een ecologisch maar, in onze kaptalistische (sic) wereld vooral een economisch verhaal.”

Onze kapitalistische wereld, de zucht was zelfs in de e-mail te horen. Het hele verhaal heeft een heel kwalijk antikapitalistisch geurtje. Dat proffen een soort wetenschappelijk marxisme of cultuurmarxisme aanhangen staat hen volkomen vrij en dat daaruit volgt dat ze studenten die daar twijfels bij formuleren kleineren is van alle tijden. Nuance aandragen helpt immers zelden als rituelen zoveel bevredigender blijken dan het verwerven van kennis die meer nieuwe vragen oproept dan ze beantwoordt. Maar dat de universiteit dit discours vervolgens oplegt aan studenten en propaganda gaat organiseren van middelen die voor academisch onderwijs en onderzoek bestemd zijn, zou niet mogen kunnen.

Ad hominem

Dit artikel gaat ook over de praktijk om ad hominem spelen tegen wie uitleg vraagt.

Enkele voorbeelden:

“Van een student aan de Universiteit zou ik verwachten dat hij verder kijkt dan zijn neus lang is en zich heel grondig informeert alvorens een mening te vormen.”

“Wel wel Lode, weet jij wel waar je mee bezig bent? Jij bent blijkbaar 1 van de vele consumenten die blindelings in de verkooppraatjes gelooft en de zaak heel kortzichtig bekijkt.”

“Het heeft weinig zin om ellenlange discussie’s te voeren. Hou je aan jouw waarheid maar besef dat je nog veel tegenspraak zult vinden met experts uit het veld.”

Desinformatie en indoctrinatie op de Vlaamse universiteiten kan niet. Denigrerende en ad hominem reacties met fake news zijn de academia onwaardig. Dat Greenoffice en bepaalde docenten in een absoluut vacuüm qua wetenschappelijke publicaties opereren blijft tergend, dat ze weigeren die publicaties die via peperdure abonnementen door de universiteit ter beschikking gesteld worden nog niet eens een blik waardig te gunnen is wraakroepend. Van universitaire docenten mag het publiek eisen dat ze met beters afkomen dan websites van belangengroepen of bedrijven. De vraag is niet of de klimaatweek van de UA een zogenaamd “verkoopspraatje” was of goed bedoelde naïviteit, maar of het doelbewuste indoctrinatie is van de studenten?

Voor de liefhebber: de wetenschappelijke bronnen te vinden in de bibliotheek-catalogus van de UA waarop prof dr ing Van Doorsselaer niet reageerde:[v]

Bibliografie:

Beigbeder, Joana, Lata Soccalingame, Didier Perrin, Jean-Charles Bénézet, and Anne Bergeret. 2019. “How to manage biocomposites wastes end of life? A life cycle assessment approach (LCA) focused on polypropylene (PP)/wood flour and polylactic acid (PLA)/flax fibres biocomposites.”  Waste Management 83:184-193. doi: https://doi.org/10.1016/j.wasman.2018.11.012.

Elsawy, Moataz A., Ki-Hyun Kim, Jae-Woo Park, and Akash Deep. 2017. “Hydrolytic degradation of polylactic acid (PLA) and its composites.”  Renewable and Sustainable Energy Reviews 79:1346-1352. doi: https://doi.org/10.1016/j.rser.2017.05.143.

Gironi, Fausto, and Vincenzo Piemonte. 2011. “Life cycle assessment of polylactic acid and polyethylene terephthalate bottles for drinking water.”  Environmental Progress & Sustainable Energy 30 (3):459-468.

Hermann, Barbara G, L Debeer, B De Wilde, K Blok, and Martin Kumar Patel. 2011. “To compost or not to compost: Carbon and energy footprints of biodegradable materials’ waste treatment.”  Polymer Degradation and Stability 96 (6):1159-1171.

Leonard, Thomas C. 2008. “Richard H. Thaler, Cass R. Sunstein, Nudge: Improving decisions about health, wealth, and happiness.”  Constitutional Political Economy 19 (4):356-360.

Maga, Daniel, Markus Hiebel, and Nils Thonemann. 2019. “Life cycle assessment of recycling options for polylactic acid.”  Resources, Conservation and Recycling 149:86-96. doi: https://doi.org/10.1016/j.resconrec.2019.05.018.

Niaounakis, Michael. 2019. “Recycling of biopolymers – The patent perspective.”  European Polymer Journal 114:464-475. doi: https://doi.org/10.1016/j.eurpolymj.2019.02.027.

Oliver, Adam. 2017. “Nudges, shoves and budges: Behavioural economic policy frameworks.”  The International Journal of Health Planning and Management.

Piemonte, V., S. Sabatini, and F. Gironi. 2013. “Chemical Recycling of PLA: A Great Opportunity Towards the Sustainable Development?”  Journal of Polymers and the Environment 21 (3):640-647. doi: 10.1007/s10924-013-0608-9.

Sánchez, Arnau Carné, and Simon R Collinson. 2011. “The selective recycling of mixed plastic waste of polylactic acid and polyethylene terephthalate by control of process conditions.”  European Polymer Journal 47 (10):1970-1976.

Tábi, T, IE Sajó, F Szabó, AS Luyt, and JG Kovács. 2010. “Crystalline structure of annealed polylactic acid and its relation to processing.”  Express Polymer Letters 4 (10).

Thaler, Richard H., and Cass R. Sunstein. 2008. Nudge : improving decisions about health, wealth, and happiness: New Haven (Conn.) : Yale university press.

---

[i] (Oliver 2017, Leonard 2008, Thaler and Sunstein 2008) ondergetekende schreef vaker over nudging en zijn recensies van die boeken ziijn online te vinden.

[ii] Link artikel Jan Jacobs

[iii] https://wattsupwiththat.com/2018/08/03/twelve-invisible-eco-catastrophes-and-threats-of-doom-that-are-actually-fake/

[iv] https://iiw.kuleuven.be/onderzoek/kunststoffen

[v] (Gironi and Piemonte 2011, Piemonte, Sabatini, and Gironi 2013, Tábi et al. 2010, Beigbeder et al. 2019, Elsawy et al. 2017, Hermann et al. 2011, Maga, Hiebel, and Thonemann 2019, Niaounakis 2019)