Ik wou vandaag een vies oud boekje kopen op een Franse veiling. De schatting was 30 tot 50 euro. Ik wou iets meer geven. Helaas. Een kenner telde 1200 euro neer zonder veilingkosten enzovoort. Afgaande op de handelsprijzen een koopje.

Waarom wou ik dit boek? De boekband was immers compleet rot.

De belangrijkste reden is dat Philips van Marnix van Sint Aldegonde, kortweg Marnix, een exemplaar van dit boek bezat. Dat weten we omdat de allereerste catalogus van de verkoop van een boekencollectie die van de bibliotheek van Marnix was. Allicht gebruikte Marnix de methode uit het boek dus.

De auteur Blaise de Vigenère (Saint-Pourçain-sur-Sioule, 5 april 1523 – Parijs, 19 februari 1596) was een Frans diplomaat, alchemist en vooral cryptograaf. Het boek gaat over geheimschrift.

Traicté des chiffres ou secretes manières d’escrire verscheen in Paris bij Abel L’Angelier. Dat was een gerenommeerde uitgever en drukker in de zestiende eeuw. Die bijvoorbeeld latere edities van de Essais van Montaigne publiceerde (Marnix bezat daarvan trouwens een editie uit Lyon van 1593).

Dit boek verscheen in 1586 met privilège du Roy.

Iemand anders die het boek gebruikte was Jacques Auguste de Thou. Diplomaat en geschiedschrijver. Dat exemplaar van het boek werd ooit geveild bij Christie’s voor 8125 Britse pond.

Vigenère gebruikt de methode van de obscure Italiaan Giovan Battista Bellaso uit 1563 en combineerde die met de tabellen van de legendarische abt Trithemius (gestorven in 1508). Veel van zijn cryptographiekennis dankte hij aan zijn verblijf in Rome als jonge diplomaat.

Zijn chiffre carré was een sterke code. Vigenère verbeterde de methodes en 300 jaar lang gold zijn code als onbreekbaar.

Hij voegde ook voorbeelden van Japans en Chinees toe in zijn boek.