Vandaag kwam er in Frankrijk een schilderijtje op een veiling bij Collin du Bocage dat een goed excuus is om het bizarre verhaal van Pedro Gonzalez of Petrus Gonsalvus en zijn gezin te vertellen.

Het schilderijtje is een kleinere kopie naar Lavinia Fontana van een portret van Tonina Gonsalo. Het ‘apenmeisje’ zoals ze denigrerend genoemd werd. Het ging om een olieverf op koper van 17 x 13 cm. De prijs was laag geschat: 300 tot 500 euro.

Het origineel hangt het Musée du Château te Blois. Dat portret van Antonietta Gonzalez dateert van rond 1595. Het is olieverf op doek en meet 57 x 46 cm. Het feit dat de vrouwelijke kunstschilder Lavinia Fontana het schilderde draagt extra bij aan de fascinatie van velen.

Zelf ken ik het verhaal uit het boek Il selvaggio gentiluomo door de historicus Roberto Zapperi. De wilde heer. L’incredibile storia die Pedro Gonzalez e dei suoi figli. Ik kocht het eind 2005 in Napels. Naar verluidt verscheen in 2004 een Duitse versie van het boekje.

Het gaat over een man en zijn familie. Pedro Gonzalez was een man met een zeldzame genetische ziekte. Zijn hele lichaam was behaard. En dat moet je letterlijk nemen. Dat is de ‘ziekte’ hypertrichosis. Hij kwam uit Tenerife. Zijn verhaal begon rond 1547. Als jongetje van ongeveer tien werd hij meegenomen naar Frankrijk. Volgens de legende was hij een geschenk aan het Franse hof vanwege Margareta van Parma.

Hij was een bezienswaardigheid. Allemaal omwille van zijn genetische afwijking. De ziekte kreeg de naam Ambrassyndroom. Hypertrichosis universalis congenita. Pedro huwde met een hofdame en gaf de genetische afwijking door aan vier van hun zeven kinderen.

Het dramatische is dat vader en kinderen als een freakshow langs hoven gingen. Iedereen kent de rare voorkeur voor mensen met dwerggroei aan de Europese hoven, maar dat ‘verzamelen’ ging dus veel verder.

Pedro belandde aan het hof van Henri II in Parijs. Eén van de vreselijkste hoven met koningin Catherine de’ Medici (en haar kroost van gedegenereerden). Daar ontstaat de mythe dat hij een wildeman is. De wildeman was een volksgeloof dat terug te zien is in de stadswapens van Brugge en Antwerpen, maar ook in een prent naar Pieter Bruegel.

In 1583 ruilde Pedro Gonzalez het Franse hof voor dat van Beieren in München. Daar onderzochten en documenteerden Vlamingen de man. Joris Hoefnagel tekende hem, zijn vrouw en twee van zijn kinderen. Hoefnagel schreef ook een biografie over Pedro. De Vlaamse arts Johan Van den Bosch probeerde hem te behandelen.

Vier portretten zijn bewaard in het kasteel van Ambras in Innsbruck. Vandaar de naam van het syndroom: Ambrassyndroom. In Ambras bevond zich één van de indrukwekkendste Wunderkammer van Europa. In zo’n wonderkamer verzamelde men boeken, kunst, instrumenten en naturalia. Dat laatste ging van koralen, opgezette dieren tot fossielen en afbeeldingen van ‘wonderen’ der natuur.

Van München ging het naar Praag. Naar het hof van Rudolf II (zotte Rudolf met een nog grotere Wunderkammer). Daar schilderde hofschilder Dirck de Quade van Ravesteyn hen. Dit keer als miniaturen in olieverf op perkament. De zoon van Peeter Baltens, Dominicus Custos, tekende een portret van Helena Antonia. Hij maakte er nadien ook een prent van.

In 1591 dook Pedro op in Parma, maar zonder zijn gezin. Die volgden snel. In het dorpje Collecchio op 11km van Parma werd later zijn zoon Orazio geboren. Van dan af zal de familie in de entourage van de familie Farnese blijven. De familie die hem ooit als diplomatiek geschenk gaf aan de Franse koning.

Door foute vertalingen dacht men eerst dat Alexander Farnese hun beschermheer werd, maar dat bleek diens moeder Margareta en later Ranuccio en Odoardo. De zonen van Farnese. Margareta moet zich dus toch verantwoordelijk gevoeld hebben, net als haar kleinzonen.

Hieronder een detail van de kopie die te koop was.

En de achterkant.

En nu vraagt u zich natuurlijk af waarom die titel de schone en het beest? Wel dat verhaal is geïnspireerd op Pedro Gonzalez en zijn echtgenote.