
In een recent rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA) stond dat ze verbruik en gereden kilometers van automobilisten in de Europese Unie ontvangen van de lidstaten. Uit mijn onderzoek bleek dat Mobiliteit en Openbare Werken (MOW) Vlaanderen die gegevens van het verbruik en de gereden kilometers van Vlaamse automobilisten doorgaf aan de EU. De vraag is waar halen ze die gegevens en wat willen ze ermee?
Het gaat hier om gegevens die uit de personenauto’s en bestelwagens worden uitgelezen. Gegevens die de on board diagnostics (OBD) in elke moderne auto bijhoudt. Allicht bekend bij de lezer van de klassieker in de garage: ‘ik zal uw auto even aan de computer hangen’.
Het Europees Milieuagentschap (EEA) krijgt sinds april 2022 de data uit de on-board fuel consumption monitoring (OBFCM) in auto’s en bestelwagens ingeschreven na 1/1/2021. OBFCM is een apparaatje dat verplicht in elke in de Europese Unie ingeschreven auto of bestelwagen moet zitten. Die gegevens moeten doorgegeven worden door de automerken en de lidstaten.
De automerken kunnen die gegevens draadloos verzamelen of uitlezen tijdens onderhoud of herstellingen. De overheid kan die gegevens uitlezen tijdens de verplichte autokeuring. Alleen dat laatste vormt een probleem want nieuwe auto’s van na 2021 moeten pas naar de autokeuring ’ten laatste op de datum dat een auto vier jaar wordt’. Dus in 2025. Vandaar de vraag: waar haalt EEA de Belgische gegevens?
Uiteraard stelt men die vraag eerst aan het Europees Milieuagentschap. De woordvoerder van het Europees Milieuagentschap, Constant Brand, antwoordde dat ze voor België één contactpunt hebben, namelijk MOW Vlaanderen. De diensten van voormalig minister Lydia Peeters (Open Vld) compileren de gegevens voor de verschillende regio’s in België volgens Brand. Hij bevestigde dat volgens de Regulation (EU) 2021/392, zowel autobouwers als lidstaten die gegevens verplicht moeten verzamelen en rapporteren aan het Europees Milieuagentschap (EEA). ‘Fabrikanten mogen dit via draadloze zenders of via hun dealers of hersteldiensten wanneer de voertuigen bij hen binnengebracht worden. Lidstaten moeten de gegevens verzamelen via de technische controle sinds 20 mei 2023.’
‘De lidstaten rapporteren de gegevens jaarlijks aan de Europese Commissie op 1 april via het Reportnet3-platform’ aldus Brand. Reportnet 3 is het rapportageplatform voor milieu en klimaatgegevens.
Bij de meeste automerken reageerde de woordvoerder niet of moest die het antwoord schuldig blijven. De woordvoerdster van Toyota was duidelijk: ‘Inderdaad, de wettelijke verplichte informatie wordt doorgegeven, rechtstreeks aan het EEA: onderstelnummer, verbruikte brandstof of energie voor EV, en afgelegde afstand.’ Dus zowel voor auto’s op fossiele brandstof als voor stekkerauto’s geven de merken rechtstreeks door aan het Europees Milieuagentschap.
Maar zegt de woordvoerster van Toyota: ‘De klant moet toestemming geven om de info door te geven, er bestaat hiervoor een specifiek consent. Indien de klant dit weigert, worden zijn/haar gegevens niet doorgegeven.’
Daarmee is één bron gekend, namelijk de automerken. De tweede bron voor België is MOW Vlaanderen. De autokeuring is een Vlaamse bevoegdheid. Dat betekent dat MOW Vlaanderen voor de Belgische gegevens eveneens die van de keuringscentra in het Waals Gewest moet te pakken krijgen. Terwijl de meeste auto’s van na 2021 pas vanaf 2025 naar de keuring moeten.
Volgens de woordvoerder van MOW Vlaanderen verzamelen de keuringscentra vanaf 22 mei vorig jaar de gegevens over het brandstof- en elektriciteitsverbruik van bepaalde aangeboden voertuigen. ‘De gegevens worden uitgelezen bij personenauto’s en lichte vrachtwagens die vanaf 1 januari 2021 voor het eerst werden ingeschreven.’
‘Het doel van deze nieuwe Europese regelgeving is om zicht te krijgen op de CO2-uitstoot van voertuigen onder reële rijomstandigheden.’ Aldus de woordvoerder. Een verordening is een Europese wet die zonder tussenkomst van de nationale parlementen meteen wet is in alle lidstaten van de EU.
Dat levert nochtans een bizarre situatie op. EEA publiceerde in augustus 2024 cijfers betreft de ‘reële CO2-uitstoot’ in 2022, terwijl MOW Vlaanderen die gegevens pas doorgaf op 1 april 2024 en pas begon gegevens te verzamelen na mei 2023. Gegevens die normaal trouwens pas beschikbaar kunnen zijn vanaf januari 2025.
Dat betekent dat tot 2025 de gegevens via MOW Vlaanderen enkel afkomstig zijn van taxi’s, personenauto’s voor rijles, personenauto’s voor verhuur met bestuurder en ziekenauto’s. De regelgeving wordt pas helemaal absurd als men weet dat de Vlaamse regering recent een regeling invoerde waarbij auto’s jonger dan zes jaar maar om de twee jaar naar de technische controle zullen moeten.
Los van bedenkingen over de representativiteit en de betrouwbaarheid van de verzamelde gegevens (de CO2-uitstoot wordt berekend op basis van totale kilometers en het totaal verbruik), dringt één vraag zich op: hoe zit dat met de privacy? Over de privacy deelde MOW Vlaanderen het volgende mee: ‘Tijdens de technische keuring wordt aan de eigenaar van het voertuig toestemming gevraagd vooraleer de data uitgelezen worden. Het verlenen van toestemming wordt als een opmerking op het keuringsbewijs vermeld. Voertuigeigenaars hebben de mogelijkheid om dit te weigeren.’
Hoe werd de automobilist ingelicht? ‘We hebben hierover ook een persbericht uitgestuurd dat door enkele media werd opgepikt’ luidde het antwoord. Bovendien verwees de woordvoerder naar boodschappen op de eigen website en die van de autokeuring (sectorfederatie GOCA Vlaanderen, Keuringsbureau Motorvoertuigen en Autoveiligheid) waar rond de dag van invoering op 20 mei 2023 kort de regelgeving werd uitgelegd.
Met de melding: ‘Na verzending worden de gegevens telkens vernietigd bij het keuringscentrum, GOCA Vlaanderen en het Departement MOW. Het EEA bewaart de gegevens gedurende 20 jaar vanaf de datum van ontvangst.’
‘Er worden nooit persoonlijke gegevens gedeeld met de Europese commissie’ beweerde de woordvoerder van MOW Vlaanderen. Of de beloofde anonimisering echt waterdicht is als het onderstelnummer (bekend als chassisnummer) bewaard wordt, lijkt betwistbaar. Elke kentekendatabank bevat zowel kenteken, naam van inschrijver als onderstelnummer.
De OBFCM-regelgeving maakt mogelijk dat de EU-lidstaten de werkelijke verbruiksgegevens van bepaalde voertuigen doorgeven. In praktijk stuurt het keuringscentrum de gegevens door naar sectorfederatie GOCA Vlaanderen, die op haar beurt doorstuurt naar het Departement Mobiliteit en Openbare Werken (DMOW). MOW stuurt jaarlijks voor 1 april de gegevens van het voorgaande kalenderjaar door naar het Europees Milieuagentschap (EEA).
In de EU zijn 257 miljoen auto’s ingeschreven. Van 600.000 daarvan heeft EEA ondertussen de gereden kilometers en het verbruik. Daarop baseren ze de regelgeving voor het toelaten van auto’s in lage emissiezones (LEZ’s) enzovoort. Wat wil het Europees Milieuagentschap op lange termijn doen met die gegevens die ze 20 jaar bewaart?
Een reactie achterlaten
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.