Op een Franse veiling is vandaag een bizarre Rembrandt-vervalsing verkocht. Althans ik denk dat het een vervalsing is. 3210 euro zonder kosten afgehamerd.

De beschrijving was vreemd. “Ecole du XVIIe siècle. Portrait d’homme. Huile sur panneau (craquelures, vernis refait). 19 x 13,7 cm. Cadre en bois sculpté doré (traces de colle).”

De kwaliteit lijkt niet erg fameus. De compositie is vreemd. Maar wat de aandacht trok is natuurlijk de achterkant van het paneel. Daar is zeer grof RVR in het eikenhout gesneden. Rembrandt van Rijn dus.

De afwerking van het paneel is ook vreemd. Geen geschuinde kanten. Al valt daar misschien iets voor te zeggen omdat het maar 19 bij 13,7 cm groot is.

Nu zijn er van Rembrandt tronies bekend en andere kunstschilders deden dat reeds in zijn tijd na (hoewel hij zeker niet de uitvinder was van dergelijke studies). Voorbeeld daarvan is een tronie uit de collectie van het Metropolitan Museum of Art. Gedateerd 1635-39 en gegeven aan een ‘navolger van Rembrandt’. Het werk meet 21 x 17,5 cm.

In het Nasjonalmuseet in Noorwegen hebben ze ook zo’n werkje. Dat werd toegeschreven aan Rembrandt, maar bleek het niet. De datering is nu 1645 en de afmetingen zijn 19,5 x 15,5 cm.

Er zijn ook dergelijke tronies die echt aan Rembrandt te linken zijn. Bijvoorbeeld een tronie op papier dat gelijmd is op een paneel in the Leiden Collection. De afmetingen zijn 10,6 x 7,2 cm. Het is gesigneerd en gedateerd. De zitter komt veel vaker voor bij tekeningen, etsen en schilderijen van Rembrandt.

De vraag is altijd: is het mooi? Zo ja, who cares wie de maker was.

Een tweede vraag is wat gebeurt er nu met zo’n werkje? Gaan ze dat onderzoeken en restaureren? Loont dat de moeite? Afgaande op de foto’s zou ik zeggen van niet, maar je weet het nooit.

Stel dat de datering klopt afgaande op onderzoek van het paneel (dendrochronologie) en de verf. Stel dat er met infrarood reflectografie (IRR) of met maxRF iets heel boeiend gevonden wordt? Een ondertekening? Is het dan geen compositie die de tand des tijds minder goed doorstaan heeft?

Mijn eerste reflex is dat het paneeltje te knullig geschilderd is en een oude vervalsing is gezien de achterkant. Maar je weet nooit en dat zal de koper allicht ook gedacht hebben.