18 juli stemt in het Europees Parlement over de tweede termijn van de voorzitster van de Europese Commissie Ursula von der Leyen. Op 17 juli tikte het Hof van Justitie van de Europese Unie in Luxemburg de commissie en dus vooral Von der Leyen stevig op de vingers over het gebrek aan transparantie rond de Covid19-vaccins.

Von der Leyen ligt al sedert 2021 onder vuur over de aankoop van de Covid19-vaccins. De commissie weigerde het sms-verkeer tussen Von der Leyen en de topman van Pfizer, Albert Bourla, vrij te geven. Dit verhaal kreeg de bijnaam SMS-gate of delete-gate.

Eerst het nieuws. ‘De Commissie heeft het publiek onvoldoende toegang gegeven tot de overeenkomsten voor de aankoop van COVID-19-vaccins’ zo luidt de titel van het persbericht over de rechtszaak. Een forse stellingname van het Hof van Justitie van de EU.

De Europese Commissie verloor het proces tegen een groep leden van het Europees Parlement. De socialiste Margrete Auken, een Deens lid van het Europees Parlement, was boos over het onleesbaar maken van de documenten die de Europese Commissie gaf aan het Europees Parlement. Auken trok naar de rechter samen met een aantal groene Europarlementariërs (Tilly Metz, Jutta Paulus, de ondertussen overleden Michèle Rivasi en Kimberly van Sparrentak).

Doel meer openbaarheid over de aankoop van de Covid19-vaccins. Ze vroegen de annulatie van de ‘finale beslissing’ in 2022 door de Europese Commissie om de onderhandelingen en contracten geheim te houden.

Volgens die Europarlementsleden was er sprake van ‘misconduct’. Wangedrag. Of zelfs belangenvermenging. De Europese Commissie verschuilde zich achter contractuele bepalingen betreffende geheimhouding, de uitzonderlijke omstandigheden en het feit dat er geen vrije markt voor vaccins zou zijn waar op dergelijke korte termijn zoveel vaccins zouden aangekocht kunnen worden.

Het arrest verwerpt eigenlijk op één na alle eisen van de Europese parlementsleden. Maar de beslissing van de Europese Commissie van 15 februari 2022 wordt geannuleerd. Dat betekent dat de Commissie informatie moet vrijgeven.

Bepaalde elementen waren immers onwettig. Bijvoorbeeld de schadeloosstelling die lidstaten aan de farmaceutische ondernemingen zouden moeten betalen indien de farmareuzen zelf schadevergoeding zouden moeten betalen in geval van een gebrek in hun vaccins. Dat kan niet volgens het HvJ-EU. Een producent is aansprakelijk voor de schade die veroorzaakt wordt door een gebrek in zijn product. Het Gerecht merkt niettemin op dat niets een derde verbiedt om de schadevergoeding terug te betalen die een producent heeft betaald.

Het HvJ-EU constateert dat de Commissie niet heeft ‘aangetoond dat een ruimere toegang tot die bepalingen de commerciële belangen van die ondernemingen daadwerkelijk zou schaden’. ‘De Commissie heeft evenmin voldoende uitgelegd in welke zin openbaarmaking van de gehanteerde definities van de begrippen „opzettelijke fout” en „alle redelijkerwijs mogelijke inspanningen” in bepaalde overeenkomsten en tot de bepalingen in die overeenkomsten over schenkingen en doorverkoop, die commerciële belangen concreet en daadwerkelijk kon schaden.’

Belangrijk is dat het Gerecht bepaalt dat de klagers voldoende hebben aangetoond dat de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de onderhandelaars bij de Europese Commissie geen argument is en dat openbaarheid in het algemeen belang is.

Bovendien heeft de Commissie onvoldoende rekening gehouden met de afweging tussen belangenconflicten en persoonlijke levenssfeer.

Dat betekent dat de Commissie openheid van zaken moet geven over de deals met AstraZeneca en Pfizer/Biontech.

Brengt dit nu de herverkiezing van Von der Leyen in gevaar? Hoogstwaarschijnlijk niet. Maar het is wel een blamage.

Von der leyen op bedeltocht voor stemmen

Ondertussen sprokkelt Von der Leyen stemmen. Afgelopen dinsdag hield Ursula von der Leyen een vergadering van 50 minuten met de ECR-fractie. ECR of European Conservatives and Reformists is de fractie van conservatieve en hervormende partijen. De voorzitter van die Europese ‘partij’ is de Italiaanse premier Giorgia Meloni. De Europese verkozenen van N-VA zijn lid van deze fractie.

ECR gaf nog geen stemadvies voor de stemming over de tweede termijn van Von der Leyen als voorzitter van de Europese Commissie. De Poolse leden van de PiS zijn radicaal tegen Von der Leyen.

De partij Fratelli d’Italia van Meloni wil garanties dat de omstreden Green Deal van de Europese Commissie radicaal teruggeschroefd wordt. Volgens meerdere bronnen heeft Von der Leyen de steun van de partij van Meloni broodnodig.

Als wisselgeld wil Meloni een topfunctie voor de Italiaanse kandidaat bij de Europese Commissie.

Twee partijen binnen ECR gaven dinsdag reeds aan Von der Leyen te steunen, namelijk het Tsjechische ODS en N-VA. Iets wat voor veel Vlaamse kiezers van N-VA als een behoorlijke verrassing zal komen.

Lees mijn eerdere artikels over de vaccins op Doorbraak:

16/2/2021 Europese vaccinvendetta bloedt dood
Europese Commissie geeft falen toe, althans een beetje

18/2/2021 Europese Commissie: zwartepieten voor gevorderden
Eurocommissaris Breton organiseert mediatieke lynchpartij

27/3/2021 Europese Commissie verknoeit vaccinatiegraad EU
De oplossing: nog een nieuw EU-agentschap en EU-belastingen

8/9/2021 Vaccinvendetta tussen AstraZeneca en EU afgelopen
AstraZeneca mag honderden miljoenen vaccins leveren die niemand wil

1/2/2022 Europese Commissie in nauwe schoentjes door delete-gate
Miljardencontracten met Pfizer onderhandeld via gewiste SMS