De internationale milieubeweging leeft van mythes en angstzaaierij. Soms hebben ze gelijk, veel vaker slaan ze de plank (bewust?) compleet mis. Waar op die schaal moet het nieuwe probleem ‘kobaltvervuiling’ gezocht worden? Ik onderzocht het. Lees mijn artikel op Doorbraak:

30/8/2024 Natuurpunt: ‘Ineos is grootste kobaltvervuiler van Vlaanderen’

Wat extra achtergrond. Met het waterarrest tikte de Vlaamse rechter de Vlaamse regering op de vingers over hun lozingsnormen. Bij de strijd tegen de hervergunning van Ineos in Geel was het de milieuactivisten vooral te doen om kobaltlozingen in rivieren. Hoe ernstig is dat kobalt-probleem in Vlaanderen?

De lozingsnorm uit de Europese Kaderrichtlijn Water (die vanaf 2027 in voege treedt) is 0,5 microgram per liter. Dit heet in het jargon de jaargemiddelde milieukwaliteitsnorm (JG-MKN). Er gaan 1.000.000.000 micrograms in een liter water. 1 miljard dus.

Dus een half miljardste per liter op een liter rivierwater. Nu meten ze in oppervlaktewater zware metalen. Dat klinkt omineus… voor wie geen scheikundige of bioloog is. Er is immers niks onnatuurlijks aan en het is evenmin altijd slecht.

De VMM meet trouwens niet de lozingen. Die meten de waterkwaliteit. De bedrijven zelf meten wel wat ze lozen, want die hebben meldingsplicht.

Volgens een door de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) bestelde studie uit 2020 is een deel van het kobalt inderdaad afkomstig van (industriële) afvalwaterzuiveringsinstallaties.

Zes bedrijven blijken verantwoordelijk voor het grootste deel van de lozingen van kobalt. 238 andere bedrijven lozen ook maar komen niet boven de 25kg per jaar. Op zich klinkt dat indrukwekkend. Maar totaal is dat maar 3 tot 4 keer meer dan wat de bevolking loost via riolen.

De vraag is natuurlijk: is het schadelijk? Wat denkt u zelf? De EU heeft geen norm op kobalt in de drinkwaterrichtlijn. Maar wel één bij oppervlaktewater. Het enige verschil is dat het ene beleid van medische wetenschappers bij volksgezondheid komt en het andere van ambtenaren en lobbygroepen bij de Europese Commissie.

De reden dat het gezuiverde afvalwater van industriële waterzuivering in rivieren wordt geloosd is ook prozaïsch. Dat komt omdat de Vlaamse rioolwaterzuiveringsmaatschappij Aquafin dat oplegt. Het gezuiverde afvalwater is immers te zuiver en zou de werking van de rioolwaterzuiveringsinstallaties van Aquafin anders bemoeilijken.

Aquafin is eigendom van de Vlaamse Milieuholding (VMH). Deze laatste is een publieke investeringsmaatschappij van de Vlaamse overheid. Eigenlijk verplicht de Vlaamse overheid dus indirect de industrie om in rivieren te lozen.

De vraag of ‘kobaltvervuiling’ een probleem is kan u zelf beantwoorden.

Misschien moet u een andere vraag stellen. Waarom focust men op extreem kleine cijfers en verschillen? We zagen het bij CO₂ in de atmosfeer, bij stikstofverbindingen en nu weer bij metalen in oppervlaktewater.